Quy trình trồng cây Trinh nữ hoàng cung

Thông tin khoa học

1. Mô tả

• Cây cỏ lớn. Thân hành to, gần hình cầu hoặc hình trứng thuôn, đường kính 8 – 10cm, phủ bởi những vảy hình bản to, dày, màu trắng.
• Lá mọc thẳng từ thân hành, hình đài dài đến 50cm, có khi hơn, rộng 7 – 10cm, mép nguyên, gốc phẳng có bẹ, đầu nhọn hoặc tù, gân song song.
• Cụm hoa mọc thành tán trên một cán dẹt, dài 30 – 40cm, lá bắc rộng hình thìa dài 7cm, màu lục, đầu nhọn, hoa màu trắng pha hòng, dài 10 – 15cm; bao hoa gồm 6 phiến bằng nhau, hàn liền 1/3 thành ống hẹp, khi nở đầu phiến quặn lại; nhị 6, bầu hạ.
• Quả gần hình cầu (ít gặp)
• Mùa hoa quả: tháng 8 – 9

2. Công dụng

• Trinh nữ hoàng cung được dùng trong phạm vi dân gian để chữa ung thư vú, ung thư tử cung, ung thư tuyến tiền liệt. Lá thái nhỏ, với liều dùng mỗi ngày 3 – 5 lá, sao vàng sắc uống. Cũng có người dùng điều trị ung thư dạ dày, ung thư phổi, ung thư gan và chữa đau dạ dày.
• Ở các tỉnh phía Nam, trinh nữ hoàng cung được dùng phổ biến chữa bệnh đường tiết niệu.
• Dùng ngoài, lá và thân hành giã nát, hơ nóng dùng xoa bóp làm sung huyết da chưa tê thấp, đau nhức.
• Ở Ấn Độ, nhân dân dùng thân hành cây trinh nữ hoàng cung xào nóng, giã đắp trị thấp khớp, và cũng dùng đắp trị mụn nhọt và áp xe để gây mưng mủ. Dịch ép lá là thuốc nhỏ tai chữa đau.

Cách trồng trinh nữ hoàng cung

1. Thời vụ

• Thời vụ trồng từ tháng 2 – 3

2. Đất trồng

• Chọn đất: thịt nhẹ, cát pha, phù sa thoát nước và đủ ánh sáng.
• Làm đất: cày sâu, phơi ải đất trước khi trồng, làm đất nhỏ, nhặt sạch cỏ, lên luống rộng 1,2m, cao 20cm, rãnh rộng 30cm.

3. Phân bón

• Bón lót 15 – 20 tấn phân chuồng hoai mục/ha, bón theo hốc. 300 – 400 kg lân super, 150-170 kg Kali Sunphat.
• Bón thúc sau mỗi lần thu lá, tưới nước phân pha 3 – 4kg đạm Urê/sào (540-600kg/ha/năm).

Hàng năm bổ sung 10-15 tấn phân chuồng và lượng phân vô cơ như trên sau lần thu cuối cùng trước mùa đông.

4. Cách trồng

• Lượng cây giống trồng từ 1.200 – 1.500 cây/sào (30.000-50.000cây/ha).
• Cắt hết rễ (sát dễ củ nhưng không làm tổn thương đế củ), cắt bỏ lá (có thể giữ 1-2 lá búp) lấp đất kín phủ, khoảng cách trồng 50 – 50cm hoặc 40-50cm, nếu là cây con trong bầu thì chỉ xé bỏ bầu, tỉa bớt lá và trồng vừa ngập bầu. Sau khi trồng tưới nước đủ ẩm, làm cỏ thường xuyên, không để ngập úng.

5. Chăm sóc:

• Khi đến mùa khô, thường xuyên tưới nước giữ ẩm cho cây. Đến mùa mưa, chú ý tháo nước để tránh việc cây sâm đất bị thối, úng. Sau 1 5 ngày kể từ khi trồng cây con, ẩm độ đất trồng phải luôn luôn đảm bảo từ 75 - 80%. Sau thời gian trên, độ ẩm đất có thể thấp hơn (khoảng 60 - 65%).
• Cần định kỳ làm cỏ sạch, kết hợp vun xới để cây dễ phát triển.
• Sau khi trồng 45 ngày tiến hành bón lót bằng phân hữu cơ, phân dê, phân bò, phân trùn quế… Cứ khoảng 2 - 2,5 tháng tiến hành bón đợt tiếp theo cho cây.

6. Phòng trừ sâu bệnh

• Sâu hại cây Trinh nữ hoàng cung chủ yếu là sâu khoang phá hại toàn thân, phòng trừ bằng thuốc Antaphoss 100 EC hoặc Shec Sài gòn phun mọi thời kỳ đều có hiệu quả và phải phun trước khi thu hoạch ít nhất 10 ngày hoặc dùng thuốc sâu sinh học Socobi, aremec, tạp kỳ… phun trước khi thu hoạch từ 3 – 4 ngày.
• Tuy nhiên, cây Trinh nữ hoàng cung là cây trồng lấy lá do vậy trong quá trình phòng trừ sâu hại không nên sử dụng các loại thuốc hóa học thay bằng cách vệ sinh đồng ruộng, cắt bỏ lá già úa, sâu bệnh, kết hợp với biện pháp trồng, chăm sóc, thu hoạch đúng kỹ thuật cũng hạn chế được sâu bệnh phát sinh.

7. Thu hái và bảo quản

• Trinh nữ hoàng cung thuộc loại cây lâu năm, trồng một lần có thể thu hoạch nhiều năm, thời gian thu hoạch tập trung vào tháng 5-10 thì dược liệu sẽ có chất lượng tốt nhất.
• Thu hoạch đợt đầu tiên sau trồng 100 - 200 ngày (tùy theo tuổi của củ cây con trồng), thu hoạch đợt đầu có thể năng suất và chất lượng dược liệu chưa cao. Cây đủ tiêu chuẩn là trồng được 1 năm trở đi, thường khi cây có 6 - 8 lá thật, kích thước lá dài 50 - 70cm, rộng 10 - 12cm.
• Khi thu, để lại 2 - 3 lá ngọn. Khi cây đã được 1 năm tuổi trở đi, tùy thuộc điều kiện khí hậu thời tiết, chế độ chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh có thể thu hoạch lá 1,5 - 2 tháng/lần.
• Cây trinh nữ hoàng cung sau khi thu hoạch phải được nhặt sạch cỏ dại, các cây tạp, loại bỏ cây bị bệnh, thối mốc để không làm ảnh hưởng đến chất lượng và giá trị thương phẩm của dược liệu. Lá sau khi thu hoạch phải được rửa sạch và phơi trên sân sạch cho đến khi bẻ cong ở phần cuống lá thấy gãy giòn là được.
• Dược liệu sau khi khô có màu vàng nhạt hoặc xanh nhạt, lá có mùi thơm nhẹ và không bị đen, ẩm, mốc, ẩm độ đưa vào bảo quản đạt khoảng 12 - 13% độ thủy phần. Bảo quản nơi khô mát và bảo quản trong túi nilon, tránh để ẩm lá sẽ bị mốc, mất mùi, làm giảm chất lượng dược liệu.

Chọn ngày nắng to, cắt những lá bánh tẻ rửa sạch phơi khô, phần gân lá dày và mọng nước phơi rất lâu khô do vậy lá cần được cắt đôi theo chiều ngang, phần cuống lá phơi riêng để dược liệu khô đồng đều.

Muốn cho dược liệu có màu xanh và mùi thơm. Lá tươi mới cắt về cần được rửa sạch, sau đó phơi dưới nắng to hoặc sấy ở nhiệt độ 40-500C, khi lá gần khô phơi nắng vừa phải, nhiệt độ 30-400C.