Kỹ thuật trồng xen canh

Thứ sáu - 17/12/2021 09:38

Trồng xen canh là việc trồng hai hoặc nhiều loại cây trồng đồng thời trên cùng một cánh đồng. Mục tiêu phổ biến nhất của trồng xen là tạo ra năng suất cao hơn trên một mảnh đất nhất định bằng cách sử dụng các nguồn tài nguyên (Bao gồm: ánh sáng, chất dinh dưỡng và diện tích) hoặc quy trình sinh thái hợp lý mà nếu trồng một loại cây trồng không mang lại được.

Bài viết sẽ trình bày chi tiết ưu điểm, hạn chế của việc trồng xen canh để mang lại hiệu quả trồng trọt cao nhất:
I. Trồng xen sẽ giúp các loại cây trồng hỗ trợ nhau trong quá trình sinh trưởng và phát triển:
– Trồng xen canh sẽ mang lại hiệu quả kinh tế cho một hoặc cả hai loại cây trồng nhờ việc lựa chọn các loại cây hỗ trợ nhau, giúp chúng cùng sinh trưởng và phát triển tốt.
– Các loại cây có bộ rễ ăn nông có thể trồng với các loại cây có bộ rễ ăn sâu, hay cây trồng ưa bóng có thể trồng với các loại cây ưu sáng để tận dụng ánh sáng mà cây ưu bóng không dùng đến, tránh lãng phí không gian. Cây cao hơn sẽ tạo điều kiện tự nhiên bảo vệ cây thấp hơn khỏi ánh sáng mặt trời trực tiếp, gió mạnh, côn trùng. Chúng tạo ra một tiểu khí hậu giúp các cây cùng sinh trưởng và phát triển.
– Một ví dụ cụ thể là hệ thống trồng nhiều tầng, dừa chiếm tầng trên, chuối tầng giữa và dứa, gừng,… ở tầng thấp nhất; hay trồng xen bí đỏ và ngô (bắp). Hay trồng sầu riêng với cà phê vối…

Trồng xen ngô, cây họ đậu và và cây rau màu

– Trồng xen tạm thời, đây là phương pháp gieo một loại cây trồng phát triển nhanh với một loại cây trồng phát triển chậm, để cây trồng phát triển nhanh được thu hoạch trước khi cây trồng chậm bắt đầu trưởng thành.

– Trồng xen các loại cây tương thích cũng có thể tăng sự đa dạng sinh học, bằng cách cung cấp môi trường sống cho nhiều loại côn trùng và sinh vật đất mà nếu chỉ trồng đơn lẽ một loại cây sẽ không có. Những sinh vật này có thể cung cấp cho cây trồng các chất dinh dưỡng có giá trị, chẳng hạn như thông qua quá trình cố định nitơ cở các cây họ đậu. Vì thế trồng rau cạnh cây họ đậu luôn cho năng suất cao hơn
– Nhiều người nhận thấy rằng: khi trồng xen một cây gia vị cạnh các loại rau, củ, quả sẽ làm tăng thêm vị ngon cho chúng. Ví dụ: trồng húng quế tây cạnh cà chua, cà chua sẽ thơm hơn.
II. Trồng xen hợp lý sẽ giúp chúng ta hạn chế được sâu, bệnh hại cây trồng:
Việc trồng xen sẽ làm tăng sự đa dạng cây trồng, từ đó có thể giúp cải thiện việc quản lý dịch hại. Nghĩa là, việc giảm tính đồng nhất của cây trồng có khả năng làm tăng các rào cản chống lại sự phát sinh các loại sâu, bệnh hạn cây trồng.
Chính vì thế, chúng ta không nên trồng xen các cây cùng họ. Các loại cây cùng họ thường sẽ sử dụng chung một nguồn dinh dưỡng, cùng nhu cầu ánh sáng, cùng loại dịch hại,… chính vì vậy khi trồng xen các loại cây cùng họ sẽ không phát huy ưu điểm của việc trồng xen. Ví dụ: không nên trồng mía với ngô, không trồng bưởi với vải vì hai cây cạnh tranh nhau về dinh dưỡng và ánh sáng.
1. Có một số cách kiểm soát sâu, bệnh hại thông qua trồng xen:
– Trồng trọt bẫy, đây là cách trồng xen mà trong đó chúng ta tiến hành trồng một loại cây gần đó hấp dẫn sâu, bệnh hơn so với cây trồng sản xuất, sâu bệnh sẽ nhắm vào cây trồng này chứ không phải cây trồng sản xuất.
– Có thể trồng xen kẽ với “thuốc chống côn trùng”, một số loại cây trồng có khả năng chống côn trùng gây hại nhất định. Khi trồng xen với loại cây này, sẽ giúp hạn chế các côn trùng gây hại đối với cây trồng sản xuất.
– Người tai cũng có thể sử dụng cả 2 cách trồng trên trong một khu vực, nghĩa là vừa trồng trọt bẫy, vừa trồng cây sản xuất xen kẽ với “thuốc chống côn trùng” để tăng hiệu quả phòng, trừ sâu, bệnh hại.
Một số loại cây trồng có khả năng đuổi côn trùng: Cây húng quế; Oải hương; Sả (Trong sả có chứa citronella, một loại dầu tự nhiên thường được tìm thấy trong các loại nến đuổi côn trùng); Cỏ xạ hương chanh; Bạc Hà; Hương thảo; Một số cây thuộc chi Hành (Bao gồm hành tây, tỏi, hành lá, rau hẹ…) những cây thuộc họ nhà hành tỏi này được mệnh danh là “thuốc trừ sâu tự nhiên”, chúng có khả năng đẩy lùi nhiều côn trùng gây hại.
2. Hạn chế:
Trồng xen để giảm thiệt hại do sâu, bệnh trong nông nghiệp đã được ông cha ta triển khai và đã đạt được một số kết quả nhất định. Tuy nhiên, việc trồng xen để kiểm soát sâu, bệnh hại cây trồng thường chỉ có hiệu quả trên một quy mô nhỏ, khi tiến hành trồng với quy mô lớn, việc “trồng trọt bẫy” không mang lại hiệu quả cao trong việc phòng, trừ sâu, bệnh.
Hơn nữa, tăng sự đa dạng cây trồng thông qua trồng xen không đồng nghĩa với việc làm giảm thiểu sâu, bệnh hại cây trồng.
Trên đây là một số kiến thức cơ bản của việc trồng xen. Tác giả rất mong nhận được những đóng góp, bổ sung của các đọc giả.

Tác giả: Phạm Ngọc Tú

Tags: Trồng trọt, Xen canh

Ý kiến bạn đọc

Bạn cần đăng nhập với tư cách là Thành viên chính thức để có thể bình luận

Những tin mới hơn

Những tin cũ hơn